AH , O FAYTONLAR..!

1962-1965 yıllarında Erzurum'da İstasyon mahallesindeki Demir Evlerde ikamet ederken, tesadüfen olacak,yine böyle faytonların çok sık dolaştığı bir mekandaydık.Buradaki en görkemli fayton bile İzmir'dekilerin yanında 3. el araba gibi kalıyordu.Yaz günleri bile olsa genellikle akşam saatlerinde hava serin olduğu için kilim vs.örtülerle kapatılmaya çalışılan faytonlar pek tercih
edilmezdi.

Erzurum'da yaşamış olanlar uzun süren kış mevsiminde, 6-7 ay zeminden hiç eksik olmayan buz üzerinde yaşamaya alışıktır.Yağmaya başladığında her bir kar tanesi ÖKSÜZ YAMALIĞI kadar büyük olur ve kısa zamanda her yeri kaplar,özellikle çok basılıp ezilen yerler buz tabakasına dönüşür.İşte bu zemin oluştuğu anda ,neredeyse faytoncuların tamamı,atla çekilen kızaklarını hizmete sokarlardı.Mevsim gereği atların ayağına karda - buzda hiç kaymayan özel nallar çakılırdı.Kızaklar meydana çıkması ile birlikte,halkın bunlara binebilmek özlemi ile artan, seyahat taleplerini karşılamakta zorlanırlardı.

Şehrin en uzak ve en en dik bölgesine bile gitseniz ,bindi,indi 150 Krş tek tip ücreti vardı,Benzin yıllarca değişmez fiyatı olan 87 Krş ta' kalınca fayton veya atlı kızak seyahati o kadar pahalı değildi.Üstelik bazılarında dizinize örtmek için Ayı veya Koyun postları vardı.Bu araçların,o bölgede yaşan insanların,sosyal yaşantısında, saymakla bitmeyen pek çok faydaları da olurdu.


Hasta olanlar,doğurmak üzere olan kadınlar hastahaneye yetiştirilir,düğün alaylarında kullanılır,hatta bıçkın delikanlılar,faytoncular tarafından iyi bilinen ''zamparalık'' mekanlarına ,oradan da hamamlara taşınırdı.Bu konu açılınca hatırıma gelen komik bir anımı nakletmeden duramadım.

Adını kurulduğu meydandan alan ERZURUM KONGRESİ ANITI karşısında ,sadece erkek öğrencilerin eğitim gördüğü,eski bir uçak hangarının parçaları ile yapılmış,TABUTLUK adı ile anılan,MERKEZ ORTAOKULU öğrencisi iken, önceleri hiç dikkatimi, çekmeyen,sonraları benim de aralarına katıldığım bir grup öğrenci,(bunlar saçı sakalı olan ve hatta okul dışında dükkanı bile bulunan,bazıları evli tipler) Salı ve cuma günleri belli saatlerde, meydanı gören pencerelere yığılıyor dışarıya bakabilmek için itişip kakışıyorlardı.onlardan birine sorduğumda;durumu öğrendim, Meğerse birkaç sokak ötedeki Erzurum Genelevinde çalışan kadınlar,Faytonlardan oluşan KORTEJ ile ve haftada 2 gün sağlık muayenesi için Hükumet tabipliğine gidip gelirken bu güzergahtan geçiyorlarmış.Faytonlardaki oturuşları ve giyimleri ; PROMOSYON amaçlı verdikleri aşırı frikikler nedeni ile çevrenin bütün esnafı işsiz güçsüz gezeni ve özellikle YETİŞKİN öğrenciler bu bedava show'u asla kaçırmıyorlarmış..!!!

Burada fayton'un sosyal yaşama ne kadar katkı sağladığını bir defa daha hatırlamış olduk.faytonlardan bahsederken;NE ALAKA diye soracağınız bir olay daha anlatacağım. Şu anda Hükumet Tabibi zat kimdi diye soranları duyar gibi oluyorum.Hepinizin tanıdığı bu kişiii..AZZZ SONRRAA. Kimliğini açıklamadan önce aynı doktor biz Çorlu'da iken yine kasabanın Hükumet Tabibi olarak çalışıyordu.İnanmazsanız karşılaşma imkanınız olursa kendisine sorun; Dediğim tarihlerde, dediğim görevlerde olduğunu, kendisi de doğrulayacaktır..Hatta kaderin cilvesi olarak okul tarafından benden istenen sağlık raporu sadece Hükumet tabibi olan bu ZAT tarafından verildiği için kendisine işim düşmüştü...


Evet şimdi sıkı durun BOMBA GELİYOR.!!!.. Bu ZAT , kız olsun (KADIN) olsun,erkek veya 3.cins olsun,bütün yurdun herkesin GÜZİN ABİ'si, PAMUKLU PRENS - MÜMTAZ İNSAN !!!

DR H-A-Y-D-A-R D-Ü-M-E-N 'den başkası değildi...

Hoşçakalın,sağlıklı kalın...

Ahmet Sıtkı Özsancak
Ankara Cumhuriyet Lisesi